تراز گاز کشور از سال ۱۴۰۰ منفی خواهد شد
براساس سند “تراز تولید و مصرف گاز طبیعی تا افق ۱۴۲۰” که به تصویب شورای عالی انرژی رسیده و ابلاغ شده است، تراز منفی گاز کشور حتی با فرض اعمال سیاست های بهینه سازی مصرف گاز در دولت سیزدهم ادامه خواهد داشت و باید منتظر قطعی گاز در زمستان سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴ باشیم.
در این راستا، شورای عالی انرژی کشور در راستای انجام وظایف قانونی خود، سند “تراز تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور تا افق ۱۴۲۰” را مورد تصویب قرار داد و این سند، اخیرا توسط رئیس سازمان برنامه و بودجه به دستگاه های ذیربط ابلاغ شده است. طبق این سند تراز تولید و مصرف گاز طبیعی تا افق ۱۴۲۰ با هدف تامین امنیت عرضه گاز طبیعی و بر اساس رویکرد بهینهسازی مصرف گاز در پنج بخش به شرح زیر تقسیم شده است :
سیاستهای فرهنگسازی در زمینه بهینهسازی مصرف گاز طبیعی
سیاستهای بهینهسازی مصرف گاز در بخش ساختمان (خانگی-تجاری-اداری)
سیاستهای مدیریت تقاضای انرژی در بخش صنعت
سیاستهای بهینهسازی مصرف گاز در نیروگاههای حرارتی و توسعه نیروگاههای اتمی، تجدیدپذیر و زغالسنگسوز
سیاستهای مرتبط با حمایت از توسعه شرکتهای دانشبنیان، استارتاپها و شرکتهای خدمات انرژی
* تراز گاز کشور در سال ۱۴۰۰ منفی خواهد شد
طبق سند “تراز تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور تا افق ۱۴۲۰” در جدول ۱ متوسط سالانه مصارف گاز طبیعی تا افق ۱۴۲۰ بر اساس اعمال سیاستهای بهینهسازی مصرف گاز را نشان داده شده است. در این جدول میزان تولید گاز طبیعی و مصارف آن به تفکیک بخشهای مختلف در سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۴۲۰ آورده شده است.
بر اساس پیشبینی این سند که با فرض اعمال سیاستهای بهینهسازی مصرف گاز و همچنین نرخ رشد اقتصادی ۵.۶ درصدی محاسبه شده است، تراز گاز کشور در سال ۱۴۰۰ منفی خواهد شد بدین معنا که مصرف گاز از تولید پیشی خواهد گرفت. بدین صورت در سال جاری میزان تولید و عرضه گاز ۸۱۲.۵ میلیون متر مکعب در روز پیشبینی میشود و میزان مصرف گاز ۸۳۴.۱ میلیون متر مکعب در روز برآورد شده است. یعنی در سال ۱۴۰۰ تراز گازی کشور ۲۱.۵- میلیون متر مکعب در روز خواهد بود.
منفی بودن تراز گاز کشور تا بعد از سال ۱۴۰۴ نیز ادامه خواهد یافت تا اینکه در سال ۱۴۱۰ به دلیل به ثمر رسیدن پروژههای افزایش تولید گاز از میادین جدید گازی دوباره تراز گازی کشور مثبت خواهد شد. طبق برآورد شورای عالی انرژی برای افزایش تولید گاز از میادین جدید به سرمایهای معادل ۵۰ میلیارد دلار نیاز است که در صورت جذب این سرمایه اهداف تولیدی محقق خواهد شد.
همچنین طبق سند “تراز تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور تا افق ۱۴۲۰″، تراز گاز کشور مجددا در سال ۱۴۲۰ منفی خواهد شد و مصرف به اندازه ۱۱۱ میلیون متر مکعب در روز از تولید پیشی خواهد گرفت. این موضوع حکایت از آن دارد که هر چند با اجرای پروژههای افزایش تولید برای مدت ۱۰ سال (۱۴۱۰ تا ۱۴۲۰) میتوان تولید با میزان مصرف مطابق کرد اما در نهایت در صورت تداوم روند فعلی مصرف و عدم اجرای پروژههای بهینهسازی در نهایت تولید از مصرف گاز عقب خواهد ماند.
*سریال قطعیهای برق و گاز در فصول سرد سالهای آتی نیز تکرار میشود
متوسط سالانه مصارف گاز طبیعی مورد بررسی قرار گرفت و بر مبنای میانگینگیری تولید و مصرف در طول یک سال، تراز گاز محاسبه شد. در این بین اما ممکن است در سالی تراز گاز به طور متوسط مثبت باشد اما در فصول سرد به دلیل افزایش ناگهانی مصرف گاز، مصرف از تولید پیشی بگیرد و تراز گاز در فصول سرد منفی شود. در این حالت هر چند تراز گاز متوسط برای کل سال مثبت است اما در چهار ماه سرد سال این تراز گاز منفی است و باید برای تامین گاز موردنیاز کشور در آن برهه زمانی چارهاندیشی کرد.
نمونه این پدیده در سال گذشته تجربه شد که با این حال که متوسط تراز گاز مثبت بود اما در ماههای سرد سال تراز گاز منفی شد و کشور با کمبود گاز مواجه شد و به همین دلیل گاز کمتری به نیروگاهها رسیده و کشور با قطعیهای پراکنده برق مواجه شد.
طبق سند “تراز تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور تا افق ۱۴۲۰” در جدول ۲ که با فرض اعمال سیاستهای بهینهسازی مصرف گاز و همچنین نرخ رشد اقتصادی ۵.۶ درصدی محاسبه شده، مصارف گاز طبیعی تا افق ۱۴۲۰ بر اساس اعمال سیاستهای بهینهسازی مصرف گاز در ۴ ماه سرد سال آورده شده است. طبق این جدول، تراز گاز کشور در ۴ ماه سرد سال ۱۴۰۰ منفی خواهد شد و به ۲۹.۹- میلیون متر مکعب در روز خواهد رسید. به بیان دیگر در سال جاری نیز همانند سال گذشته پدیدههایی همچون قطعی گاز و قطعی برق و یا حتی آلودگی هوا ناشی از سوزاندن مازوت در نیروگاهها را به احتمال زیاد شاهد خواهیم بود.
نکته جالب توجه اینکه به غیر بازه زمانی ۵ ساله بین سالهای ۱۴۱۰ تا ۱۴۱۵ که تراز گاز در ۴ ماه سرد سال مثبت خواهد بود در ۱۵ سال دیگر تا افق ۱۴۲۰ همواره مصرف گاز از تولید بیشتر بوده و شاهد پدیدههایی چون قطعی برق و گاز در زمستانهای سالهای آتی خواهیم بود.
تراز گاز در سالهای ۱۴۰۰، ۱۴۰۴، ۱۴۱۰، ۱۴۱۵ و ۱۴۲۰ به ترتیب ۲۹.۹- ، ۵۴- ، ۱۳۱.۸+ ، ۳۰.۶- و ۱۹۳.۱- خواهد بود.